İthalat

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.

Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilir.  Özet beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce verilir.

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşya, getiren kişi ya da duruma göre eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulur.  Gümrüğe sunan kişi, eşyayı daha önce ibraz olunan özet beyan ya da gümrük beyannamesi ile ilişkilendirir.

Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilir.

Özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemler; denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren 20 gün, içinde tamamlanır.

Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır ve geçici depolanan eşya, sadece gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde ve bu idarelerin belirlediği koşullarda depolanabilir.
Eşyanın, bir gümrük rejimine  tabi tutulması, bir serbest bölgeye girmesi, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı, imhası, gümrüğe terk edilmesi işlemlerinden herhangi birisine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması denir.

Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşya, bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir. Gümrük beyanı; yazılı olarak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla, sözlü olarak veya eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir.

Normal usulde yazılı beyan gümrük beyannamesi ile yapılır, ticari bir eşyanın kati ithalini gerçekleştirecek kişi tarafından verilen söz konusu beyannameden kasıt serbest dolaşıma giriş beyannamesidir. Bununla birlikte beyanın, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılması esastır.

Eşyanın ithalinden doğan gümrük vergileri serbest dolaşıma giriş beyannamesi üzerinde yükümlüye tebliğ edilir ve tabi tutulacağı ticaret politikası önlemleri kapsamında sair dış ticaret mevzuatı gereğince aranan izin ve uygunluk belgelerinin serbest dolaşıma giriş beyannamesine eklenmesi gerekmektedir.

Öncelikle, Türk Gümrük Tarife Cetveline buradan ulaşılabilir. (https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.3345.pdf)

Gümrük vergisi: Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğünce yayımlanan İthalat Rejimi Kararı ile belirlenmekte olup, söz konusu Karar eki listelere buradan ulaşılabilir. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.3350.pdf

Toplu Konut Fonu: İthalat Rejimi Kararı eki III Sayılı Liste (işlenmiş tarım ürünleri) ve IV Sayılı Liste (balık ve diğer su ürünleri) için geçerli olabilecek Toplu Konut Fonunun miktarı/yüzdesi yine İthalat Rejimi Kararı eki listelerden (https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.3350.pdf) öğrenilebilir.

Katma Değer Vergisi: İthalatta ödenecek KDVye ilişkin bilgi için tıklayınız. (http://www.gib.gov.tr/node/108756) 

Ek mali yükümlülük: İthal edilmek istenilen eşyaya ilişkin ek mali yükümlülüğe buradan (https://ticaret.gov.tr/ithalat/ticaret-politikasi-savunma-araclari/korunma-onlemleri/yururlukteki-onlemler) ulaşılabilir.

İthal edilmek istenen eşyanın mevzuatı söz konusu eşyanın niteliğine göre değişmekte olup, bununla birlikte genel çerçeve olarak Bakanlığımızın mevzuat sayfasından eşya ile ilgili ithalata ilişkin genel bilgilere ulaşmak mümkündür.

Örneğin, ithal edilmek istenen eşyanın elektronik bir ürün olması durumunda ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına da başvurarak bilgi alınması yerinde olacaktır. Bilinmelidir ki ithal edilmek istenen eşyanın niteliğine göre birden fazla Bakanlığın görev alanına giren mevzuat uygulamaları ile karşılaşmak da mümkündür.

Bir eşyanın ithalatında gümrük idaresine ibraz edilmesi gereken belgelerin öğrenilebilmesi için eşyanın vergisini öğrenme aşamasında olduğu gibi Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) bilgisine ihtiyaç duyulmaktadır. İthal eşyasının yurda girişi konusunda yasak, izin, kota, ihtisas gümrüğü uygulaması vb. kısıtlamalar ile tabi olduğu standartlar, gözetim belgesi, kontrol belgesi, sağlık sertifikası, analiz raporu, CE belgesi gibi belgelerin gümrük idaresi tarafından talep edilip edilmediğini araştırmak, varsa bu çerçevede ön hazırlık yapmak gereklidir. Bu bilgilere Bakanlığımızın (ticaret.gov.tr) ve/veya ilgili Kurumların resmi internet sayfalarından ulaşılması mümkündür.

Türkiye Gümrük Bölgesine ithali yasak eşyayı belirleme yetkisi, birincil olarak Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğüne aittir. Bu çerçevede, çevrenin korunması yönünden belirli atıklar (Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği), kimyasal maddeler (Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasalların İthalat Denetimi Tebliği) ve bazı hurdaların (Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdaların İthalat Denetimi Tebliği) ithali yasaktır. Söz konusu tebliğlere buradan (https://www.mevzuat.gov.tr/#tebligler) ulaşılması mümkündür.

İthalat rejimi çerçevesinde gerçekleştirilecek işlemlerde, uygulanacak prosedür ve ilgili kurumlardan alınması gereken izinler Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğü ile Ürün Güveliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan İthalat Tebliğleri ve Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri kapsamında düzenlenmektedir. Söz konusu tebliğler kapsamında ithalinde izin alınması gereken eşya ve ilgili Bakanlıkların bilgileri aşağıda sıralanmıştır:

•İthali uygunluk denetimine tabi atıklar, kontrole tabi katı yakıtlar, bazı atık pil ve akümülatörler, çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan metal hurdalar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izin ve denetimine tabidir.

İthal edilmek istenen eşyaya uygulanacak kontroller eşyanın niteliğine göre farklılık arz etmektedir. Bu kontrollere ilişkin mevzuata yine Ekonomi Bakanlığının web adresinden ulaşmak mümkündür. Bununla birlikte, yapılan kontroller eşyanın niteliğine göre birden fazla Bakanlığın görev alanına girebilmektedir. Örneğin Sağlık Bakanlığı veya Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çok sayıda eşya için ithalat aşamasında kontrol uygulanmaktadır.

Bu konuda ürün güvenliği ve denetimi ile teknik düzenlemelere ilişkin mevzuata yine Bakanlığımızın https://www.ticaret.gov.tr/urun-guvenligi web adresinden ulaşılması mümkündür.

İthalat Rejimi Kararının 7’nci maddesine göre her türlü eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) eşya ithali Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğünün iznine tabidir. Ancak, Kullanılmış ve Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğin ( https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=36159&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5) Ek-1’inde ithaline izin verilen eşya listesi yer almaktadır.

Paralel ithalat, orijinal bir ürünün, o ülkedeki distribütörü haricinde başka bir kişi/firma tarafından yasal olarak ithal edilmesi olarak adlandırılmaktadır.
Paralel ithalat; Yargıtay ve Rekabet Kurulu Kararları çerçevesinde serbest olup orijinal olan bir ürünün serbest dolaşıma girmesine engel olabilecek bir mevzuat ya da kontrol bulunmamakla birlikte ithali yapılan ürünün sahte olması durumunda ise Gümrük Kanununun 57.maddesi çerçevesinde işlem yapılmaktadır.

Bakanlığımız (https://ticaret.gov.tr/istatistikler/bakanlik-istatistikleri) internet sayfasından ulaşılabilmektedir.

Avrupa Birliği, “Askıya Alma Rejimi” çerçevesinde sanayicilerinin üretim maliyetini düşürmek amacıyla, kendi gümrük bölgesinde üretilmeyen hammadde ve ara mamul niteliğindeki belirli ürünlerin gümrük vergilerini askıya almakta ve bu ürünlerin üçüncü ülkelerden ithalatında Ortak Gümrük Tarifesinin altında vergi tahsil etmektedir. Avrupa Birliğinde bu çerçevede oluşturulan eşyaya ilişkin liste, ulusal mevzuatımıza İthalat Rejimi Kararına V sayılı listenin eklenmesi ile yansıtılmıştır. Söz konusu listede yer alan eşya, yine Rejim Kararına ekli II sayılı listede yer alan eşya ile aynı tarifede sınıflandırılsa da, V sayılı listede yer alan eşya kullanım amacı ve ilave teknik özellikleri ile II sayılı listede yer alan aynı tarifedeki eşyadan faklıdır. V sayılı listede yer alan eşyanın kullanım amacı ve özellikleri detaylı olarak tanımlanmaktadır. Bir eşya hem II sayılı listede hem de V sayılı listede yer alıyorsa hangi listedeki gümrük vergisi oranı düşükse o oran uygulanmaktadır.

(https://ticaret.gov.tr/ithalat/askiya-alma-ve-tarife-kontenjani)

Gümrük Yönetmeliğinin 181 inci maddesi gereğince; muayene işlemleri sırasında veya eşyanın tesliminden sonra yapılan kontrollerde eşyanın ithali, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen, eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş ya da belge veya bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi üzerine gerekli kontrollerin yapılmasını teminen yükümlü ilgili kuruma yönlendirilir.

İlgili kuruma yapılan yönlendirme veya bilgilendirme neticesinde olumsuz denetim sonucu alınması veya eşyanın tabi olması gereken ithalat kontrolleri yapılmadığı halde yapılmış gibi gösterilmesi halinde ise Gümrük Kanununun 235 inci maddesi gereğince ceza uygulanır.

Mahreç kelimesinin sözlük anlamı “çıkış yeri”dir. Kabaca bir tanımlama ile gümrük işlemlerinde sıkça kullanılan mahrece iade, “bir eşyanın geldiği yere (çıkış ülkesine/ticaretin yapıldığı ülkeye) geri gönderilmesi”ni ifade etmektedir. Eşyanın mahrece iade işlemleri Gümrük Genel Tebliği (Mahrece İade) (Seri No:2) (Seri No:3) (Seri No:4) çerçevesinde yürütülmektedir.

Bu kapsamda, ithal edilen eşyanın mahrece iadesi ancak aşağıdaki koşullardan herhangi birini taşıması halinde gerçekleştirilebilir;
- Eşyanın gümrüğe sunulmuş ve henüz rejim beyanında bulunulmamış olması halinde,
- Antrepo rejimi hükümlerine göre antrepo beyannamesi tescil edilmiş olması halinde,
- Eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edilmiş olmasıyla birlikte eşyanın serbest dolaşıma girmemiş olması halinde,
- Eşyanın serbest dolaşımda olduğu; ancak, serbest dolaşıma giriş işlemleri yapılmasına karşın geçici depolama yerinden veya antrepodan çekilmediği hallerde.

Bu hallerden hiçbirine uygun olmayan eşyanın geri gönderilmesi ihracat veya yeniden ihracat hükümlerine göre tamamlanır.

Eşyanın mahrece iade edilmesine ilişkin talep ilgili gümrük idaresine yapılmalıdır.

Taşıtlara İlişkin Vergiler: Taşıtlara ilişkin gümrük vergilerinin tespiti için öncelikle bu eşyanın sınıflandırıldığı 12 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) bilinmesi gerekmektedir. Binek taşıtlar 87.03 tarife pozisyonunda, ticari taşıtlar ise 87.04 tarife pozisyonunda yer almaktadır. Vergilerin tespiti için eşyanın sınıflandırıldığı alt açılımların da bilinmesi gerekmektedir.

Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87. faslında sınıflandırılan taşıtların gümrük vergilerine buradan (https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/20.5.3350.pdf) erişilebilir. Taşıtlar genel oranda KDVye (%18) tabidir.

İthalat Kontrolleri: Taşıtların ithalinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca veya yetki verdiği kurum veya kuruluşça yapılan kontrollere istinaden düzenlenen uygunluk yazısı gümrük beyannamelerinin tescilinde gümrük idarelerince aranmaktadır.

Her türlü kullanılmış eşya ithalinde olduğu gibi kullanılmış iş makinesi ithalatı da Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğünün iznine tabidir. İzne ilişkin koşulların öğrenilmesi için öncelikle getirilmek istenen makinenin GTİPinin bilinmesi gerekmektedir.

Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğünce düzenlenen Kullanılmış ve Yenileştirilmiş Eşya İthalatına İlişkin Tebliğde (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=36159MevzuatTur=9MevzuatTertip=5) kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak ithal edilebilecek eşyaya ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Bu tebliğde yer almayan eşya için ise İthalat Rejimi Kararı çerçevesinde Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğüne başvurularak alınan izin, ithalat işlemleri sırasında gümrük idaresine sunulmalıdır.

Posta ve hızlı kargo yoluyla ticari eşya getirilmesi mümkündür. Posta ve hızlı kargo yoluyla gelen eşyanın muafiyet şartlarını sağlamaması durumunda normal ithalat prosedürleri uygulanarak eşyanın ithal edilmesi mümkündür.

Veteriner kontrollerine tabi olan hayvan ve ürünler için hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde Tarım ve Orman Bakanlığının Kontrolüne Tabi Ürünlerin İthalat Denetimi Tebliği (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=36171&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5) hükümleri uyarınca işlem yapılır.

İthali yasak ve izne bağlı olan hurdalar Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Metal Hurdaların İthalat Denetimi Tebliği ve atıklar Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği ekinde tarife bazında belirlenmiştir. Söz konusu Tebliğlere linkteki web sayfasından (https://www.mevzuat.gov.tr/#tebligler) ulaşılması mümkündür.

Kıymetli maden, taş ve eşya Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 2nci maddesinde tanımlanmış olup bunların serbest dolaşıma giriş işlemleri yine bu Karar ve bu Karara istinaden düzenlenen ikincil mevzuat kapsamında yapılmaktadır.

Diğer taraftan, ham elmasın ithalat işlemleri Ham Elmas Dış Ticaretinin Düzenlenmesine Ve Denetlenmesine Dair Karar ve bu Karara istinaden düzenlenen Tebliğ kapsamında Kimberley Süreci Sertifika Sistemi dahilinde yapılmaktadır.

Yolcu beraberi eşyanın ticari miktar ve mahiyet arz etmesi ve belirlenen muafiyet limitlerini aşması halinde, söz konusu eşyanın ithal edilebilmesi için eşya için belirlenen ithalat prosedürlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Gümrük Kanununun 235 inci maddesi üçüncü fıkrası gereğince; yolcuların, gümrük mevzuatına göre kişisel ve hediyelik eşya kapsamı dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi eşyasıymış gibi gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir. Gümrük vergileri ödenmediği takdirde, eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.

Ticari mahiyet arz etmeyen yolcu beraberi eşya, yolcu beraberi hediyelik eşya ile 18 ve daha yukarı yaştaki her bir yolcu için kıymeti 1500 Avroyu geçmeyen eşyanın vergileri ödenmek suretiyle yolcu beraberinde serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasında ilişkin izlenecek prosedür 2009/15481 sayılı Kararda anlatılmıştır.

Bununla birlikte, ister yolcunun şahsına ve ailesinin kullanımına yönelik olarak ister hediyelik olarak beraberinde getirdiği eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avroyu aşması halinde, söz konusu eşyaya yürürlükte olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar ve ticaret politikası önlemleri uygulanarak eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanır. Bir kez daha vurgulanması gereken; anılan eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avroyu aşması halinde ticari miktar ve mahiyet arz edip etmediğine bakılmaksızın gümrüğe beyan edilmesinin zorunlu olduğudur.

Gümrük Kanununun 235 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince; yolcuların, gümrük mevzuatına göre kişisel ve hediyelik eşya kapsamı dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi eşyasıymış gibi gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir. Gümrük vergileri ödenmediği takdirde, eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.

Ticari miktar ve mahiyet arz eden kullanılmamış cep telefonunun Dış Ticaret Rejimi esasları dahilinde Türkiyeye ithali serbesttir. Söz konusu eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasına ilişkin olarak öncelikle eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetvelinde (TGTC) sınıflandırıldığı 12 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) tespit edilmesi gerekmektedir. Cep telefonunun sınıflandırıldığı GTİP numarasının belirlenmesini müteakiben eşyaya yürürlükte olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar ve ticaret politikası önlemleri uygulanarak eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanır. Bununla birlikte; eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) cep telefonlarının ithali Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğünün iznine tabidir. Son olarak, ithal edilen cep telefonlarının ithalatçılar tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna beyan edilmesi zorunludur. Diğer taraftan, posta/hızlı kargo taşımacılığı yoluyla muaf olarak veya vergileri ödenerek Türkiyeye cep telefonu getirilmesi mümkün bulunmamaktadır.